Γιατί οι πίνακες του Έντουαρντ Χόπερ γίνονται viral;

Έντουαρντ Χόπερ, ο ζωγράφος της ανθρώπινης μοναξιάς

Ο άνθρωπος που απεικόνισε, όσο κανένας άλλος, την αλλοτρίωση και την απομόνωση του ατόμου μέσα στη σύγχρονη πόλη, ήταν ο Έντουαρντ Χόπερ (1882-1967), ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του ρεαλισμού στην αμερικανική τέχνη του μεσοπολέμου.

Παρά το γεγονός ότι έχει πεθάνει εδώ και μισό αιώνα και έζησε σε μια εντελώς διαφορετική εποχή, ο Χόπερ φαίνεται να απεικονίζει στους πίνακες του ιδανικά την κατάσταση αναγκαστικής απομόνωσης που βιώνει αυτές τις μέρες ο πλανήτης λόγω της πανδημίας του Covid – 19. Μάλιστα, οι εικόνες μοναξιάς και απομόνωσης που αποτύπωσε ο Χόπερ από την εποχή του μεσοπολέμου μέχρι και την πρώιμη μεταπολεμική εποχή, έχουν κατακλύσει το τελευταίο διάστημα τα social media σε όλον τον κόσμο!

Πρωί στο Cape Code, 1950

Η πρόσφατη επαναφορά στην επικαιρότητα του Χόπερ και των έργων του, αντανακλά, με λίγα λόγια, την τρέχουσα δυσάρεστη κατάσταση που βιώνουμε οι άνθρωποι σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενώ περιμένουμε να περάσει η πανδημία και να επιστρέψουμε στην καθημερινότητά μας, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε ότι ο κόσμος μας μοιάζει αρκετά με τους πιο διάσημους πίνακές του, όπως το «Automat» (1927), τα «Νυχτοπούλια» (1942), τον «Πρωινό Ήλιο» (1952) και άλλους.

Ο Χόπερ κατάφερε να αγγίξει τη συλλογική συνείδηση της εποχής του και την ίδια στιγμή να συλλάβει με το έργο του το πνεύμα του 2020 εν μέσω μια παγκόσμιας πανδημίας, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος είχε σχολιάσει κάποτε ότι «η μοναξιά ως θέμα έχει υπερσχολιαστεί».

Παρ’ όλα αυτά, οι απεικονίσεις από τον Χόπερ, της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου στις αχανείς και απρόσωπες πόλεις μπορούν να μας βοηθήσουν να δούμε και την θετική πλευρά αυτής της απομόνωσης.

Αυτόματο, 1927

Να τι μπορούμε να μάθουμε από τον Έντουαρντ Χόπερ, κατά τη διάρκεια αυτής της καθολικής καραντίνας:

 
Κοινωνική απομάκρυνση με αλληλεγγύη

Πριν από μερικές ημέρες οι περισσότεροι από εμάς ζούσαν και εργάζονταν σε έναν κόσμο με γρήγορους και φρενήρεις ρυθμούς. Σήμερα, πολλοί από εμάς μπορεί να είμαστε μόνοι, εργαζόμαστε από το σπίτι μας, ευχόμενοι να είχαμε επενδύσει περισσότερα σε ένα ζευγάρι άνετες πιτζάμες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ζωή μας τώρα έχει αρχίσει κυριολεκτικά να θυμίζει τον πίνακα «Πρωινός Ήλιος», στον οποίο απεικονίζεται η σύζυγός του Χόπερ, η Τζο, και ολοκληρώθηκε όταν ο ίδιος είχε συμπληρώσει τα 70.

Λουσμένη μ’ ένα χρυσό φως, η Τζο φαίνεται να είναι αποκομμένη από τον εξωτερικό κόσμο. Όπως και οι υπόλοιπες φιγούρες του Χόπερ όμως, μοιάζει συγχρόνως αυτάρκης στην αποξένωσή της μέσα σε μια απειλητικά χαοτική μητρόπολη. Ή όπως μία χρήστης του Instagram σήμερα, που σχολίασε κάτω από την ανάρτηση του εν λόγω πίνακα στον λογαριασμό της, το εξής: «Θα μπορούσα να είμαι εγώ στον πίνακα, απλά θα είχα κι ένα κινητό στο χέρι…».

Όπως η Jo έτσι κι εμείς νιώθουμε εγκλωβισμένοι, εξαιτίας της πανδημίας που μας ανάγκασε να παραμείνουμε στα σπίτια μας. Την ίδια στιγμή, όμως, το έργο μας προσφέρει κι ένα αίσθημα παρηγοριάς, καθώς μας υπενθυμίζει ότι παρά την απομόνωσή μας, βρισκόμαστε όλοι μαζί στην ίδια κατάσταση.

 
Η σύγχρονη ζωή ήταν ήδη μοναχική

Ας είμαστε ειλικρινείς, η μοναχικότητα και η αποξένωση των ατόμων αποτελούν αναπόφευκτα χαρακτηριστικά της σύγχρονης ζωής, ειδικά όταν τα άτομα ζουν σε μεγάλες πόλεις. Γι’ αυτό και είμαστε σχεδόν όλοι τόσο εθισμένοι στα social media, εκεί όπου μπορούμε να φοράμε μόνιμα μια μάσκα, ένα προσωπείο, καθώς αναζητούμε κοινωνική επαφή με ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε.

Βεβαίως, ο Χόπερ, όπως και πολλοί άλλοι,πραγματοποιούσαν μια ρομαντικοποίηση της έννοιας της μοναξιάς στα έργα τους. Όπως είχε πει κάποτε η συγγραφέας Τζόις Κάρολ Όουτς, τα «Νυχτοπούλια» («Nighthawks») είναι ίσως «η πιο καίρια ρομαντική απεικόνιση της αμερικανικής μοναξιάς».

Σχεδόν οχτώ δεκαετίες μετά τη δημιουργία του, χρήστες στο Twitter πιστεύουν πως αυτός ο διάσημος πίνακας είναι η πιο ακριβής απεικόνιση της εποχής του κορονοϊού.

 
Ας απολαύσουμε αυτή την ηρεμία

Τα έργα του Χόπερ ενσαρκώνουν με μοναδικό τρόπο μια αίσθηση απόλυτης ησυχίας, ηρεμία και ακινησίας. Γνωστός για τις μακρόχρονες περιόδους κατάθλιψης στη ζωή του, τα έργα του μιλούν βαθιά στην ψυχή πολλών ανθρώπων που μπορεί να αντιμετωπίζουν θέματα ψυχικής υγείας, ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα που μπορεί να κάνει την εμφάνισή του κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης.

Αντανακλώντας συχνά τον εσωτερικό του κόσμο, οι πίνακές του προκαλούν σε κάποιες περιπτώσεις μια αίσθηση δέους και αγωνίας, γι’ αυτόν τον λόγο ενέπνευσαν πολλούς σπουδαίους φωτογράφους και σκηνοθέτες, από τον Χίτσκοκ και τον Γουίλιαμ Έγκλεστον ως τον Ντέιβιντ Λιντς.

Σκιές της νύχτας, 1922

Ας θυμηθούμε ότι ο Χόπερ έζησε σε μία τρομακτικά αβέβαιη εποχή, από την οποία εμπνεύστηκε για να απεικονίσει τις απομονωμένες φιγούρες του.

Εάν ο ο Χόπερ, λοιπόν, μπορεί να μας διδάξει κάτι σήμερα, είναι αυτό: Παρόλο που μπορεί να αισθανόμαστε άπραγοι με το να καθόμαστε κλεισμένοι μέσα στο σπίτι, ανίκανοι να ελέγξουμε το πανδαιμόνιο που επικρατεί γύρω μας, προς το παρόν, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να παραμείνουμε μακριά από τους άλλους, να θυμόμαστε να πλένουμε τα χέρια μας και να αναζητήσουμε γαλήνη και καταφύγιο στον εσωτερικό μας κόσμο.

Πηγή: dazeddigital.com