Ρωμαικη Ευσπλαχνια / Caritas Romana: Το μήνυμα και η υπέρβαση- Η μυθική αξία ενός πίνακα - Το σπαρακτικο θεμα της κλασικης τεχνης

 

Με αφορμή αυτόν τον πίνακα με την νεαρή που θηλάζει έναν ηλικιωμένο άντρα στη φυλακή, και πουλήθηκε έναντι 30 εκατομμυρίων ευρώ ανασκαλίζουμε ένα λησμονημένο κι ωστόσο συγκλονιστικό θέμα της κλασικής τέχνης. Η Ρωμαϊκή Ευσπλαχνία / Caritas Romana.

Ο πίνακας θα μπορούσε να θεωρηθεί διαστροφικός, όμως, κρύβει μια πραγματικά ενδιαφέρουσα ιστορία. Ο φτωχός άντρας, καταδικάστηκε σε "θάνατο από ασιτία" Ο άνδρας καταδικάστηκε γιατί έκλεψε ένα καρβέλι ψωμί. 

Ο Ρωμαίος ιστορικός Βαλέριος Μάξιμος, το 31 μ.Χ. κατέγραψε το πώς μια κόρη μπήκε στην φυλακή και θήλασε τον πατέρα της ο οποίος είχε καταδικαστεί σε θάνατο από ασιτία. Μην έχοντας άλλο τρόπο να περάσει φαγητό στο κελί του, η Πέρο τάισε τον πατέρα της, τον Κίμωνα, από το ίδιο το στήθος της.  Η κοπέλα ήταν η μονάκριβη κόρη του και η μόνη που μπορούσε να τον επισκέπτεται στην φυλακή. Μπορούσε να τον επισκεφθεί καθημερινά, περνώντας προηγουμένως από εξονυχιστικούς ελέγχους για να βεβαιωθούν πως δεν θα κουβαλούσε τρόφιμα. Μετά από 4 μήνες, ο άντρας ήταν ζωντανός δίχως να έχει υποστεί απώλεια βάρους, μπερδεύοντας έτσι τις αρχές, οι οποίες αποφάσισαν να κατασκοπεύουν την κόρη μέσα στην φυλακή, μέχρι που είδαν το εξής εκπληκτικό

Η γυναίκα βύζαινε τον πατέρα της, μοιράζοντας το γάλα του παιδιού της, προκειμένου να παραμείνει ζωντανός. Η κίνησή της αυτή, συγκίνησε τους δικαστές, οι οποίοι αποφάσισαν να τον ελευθερώσουν.

Περισσότερα από τριακόσια έργα τέχνης, από την ρωμαϊκή εποχή ως τις μέρες μας, απεικονίζουν την ιστορία αυτού του αλλόκοτου θηλασμού. 

Adriaen van der Werff, μιμητής. Κίμων και Πέρο ή Caritas Romana (Ρωμαϊκή Ευσπλαχνία)

Η σπαρακτική αυτή ιστορία που είναι γνωστή ως Caritas Romana (Ρωμαϊκή Ευσπλαχνία) και την αναπαριστούν εκατοντάδες έργα τέχνης.

Ένα, σχεδόν ξεχασμένο, θέμα των εικαστικών, το οποίο υποβλήθηκε, ανά τους αιώνες, σε πολλαπλές και αντικρουόμενες ερμηνείες.

«Η ύψιστη αυτή πράξη ευσπλαχνίας δεν είναι μόνο οικογενειακή αλληλεγγύη, αλλά και γενναία πολιτική πράξη που εγκαθιδρύει νέες κοινωνικές σχέσεις και πολιτισμικά σύμβολα», επισημαίνεται από ειδικούς.

«Θηλάζοντας τον πατέρα της, η Πέρο αντέστρεψε τις ταυτότητες τους. Με αυτή την σπουδαία υπέρβαση, δεν ήρθε σε σύγκρουση μόνο με το σωφρονιστικό σύστημα που καταδίκασε τον πατέρα της, αλλά και με το ίδιο το σώμα της. Κατάφερε να απεκδυθεί το κοστούμι της θυγατέρας και να μεταμορφώσει τον πατέρα της σε ομογάλακτο αδελφό των παιδιών της για να τον σώσει. Σήμερα μπορούμε να ξαναδούμε αυτή την ιστορία υπό το πρίσμα νεότερων θεωριών για την θέση της γυναίκας, την παρακμή της πατριαρχίας, την ετεροκανονικότητα των έμφυλων ρόλων, την επιτελεστικότητα του κοινωνικού φύλου». 

Κίμων και Πέρο (Ρωμαϊκή Ευσπλαχνία / Roman Charity), Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, 1630, λάδι σε καμβά, 155x190cm, Άμστερνταμ, Rijksmuseum

 

Peter Paul Rubens (1612)